1) Αυτή τη στιγμή, ο μεγαλύτερος αριθμός θανάτων από την πανδημία καταγράφεται στην Ιταλία και συγκεκριμένα στην περιφέρεια της Λομβαρδίας με τις μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Μια έκφραση της ταξικής διαχείρισης της πανδημίας αποτυπώνεται στην άρνηση του κράτους/κεφαλαίου για αναστολή της λειτουργίας των εργοστασίων και την επιβεβλημένη έκθεση χιλιάδων εργαζόμενων στον ιό. Θα θέλαμε να μας δώσετε μια γενική εικόνα για την κατάσταση που επικρατεί στην Λομβαρδία και τους αγώνες των εργαζόμενων για κλείσιμο των εργοστασίων, αλλά και την διεκδίκηση μέτρων υγειονομικής προστασίας, όπως έγινε στις 25 Μάρτη με τη κήρυξη γενικής απεργίας.
Ένα ζήτημα που κατέστησε σαφές αυτή η υγειονομική κρίση είναι το γεγονός πώς η παραγωγή και η διανομή δεν μπορούν να σταματήσουν ολοκληρωτικά. Αφενός επειδή δεν μπορεί να διακοπεί η παραγωγική διαδικασία χιλιάδων ατόμων, αφετέρου επειδή δεν μπορεί να “παγώσει” πλήρως η παραγωγή αξίας. Η εργατική τάξη είναι εκείνη που μπορεί να εγγυηθεί αυτές τις βασικές λειτουργίες όσο και εκείνη που θυσιάζεται πιο πολύ από όλους: εάν παρατηρήσουμε τις επαρχίες του Μπέργκαμο και της Μπρέσια, καθώς και της Πιατσέντζα, οι οποίες υπέστησαν πολυάριθμους θανάτους, δεν θα ήταν παράλογο να υποθέσουμε ότι η συνέχιση της βιομηχανικής παραγωγής και πολλών άλλων τομέων συνέβαλε στη διάδοση του ιού. Από τότε που επιβλήθηκε το lock down στη χώρα μας, ο πρωθυπουργός Κόντε κατέστησε σαφές πώς οι βιομηχανικές μονάδες και οι αλυσίδες ανεφοδιασμού δεν θα επηρεαζόντουσαν από αυτό το αναγκαστικό κλείσιμο.
Για να πούμε την αλήθεια, μόνο στην περιοχή του Λοντιτζάνο, που ήταν η πρώτη μεγάλη εστία, σταμάτησε κάθε είδους δραστηριότητα (μεγάλη αναταραχή προκάλεσε το κλείσιμο του MTA στο Codogno το οποίο παράγει ανταλλακτικά για πολλούς μεγάλους κολοσσούς της αυτοκινητοβιομηχανίας, επιβραδύνοντας έτσι τον παγκόσμιο προμηθευτή αυτών των μεγάλων εμπορικών εταιριών. Σχετικά με τις αδυναμίες που εντοπίστηκαν σε αυτή τη φάση της κρίσης του νεοφιλελευθερισμού και του μοντέλου παραγωγής just in time ελπίζουμε να έχουμε την ευκαιρία να επιστρέψουμε).
Οι εργαζόμενοι δεν έμειναν αμέτοχοι: αμέσως, ήταν πολλοί αυτοί που ξεκίνησαν απεργία χωρίς κάλυψη από το σωματείο σε μια στιγμή που η κυβέρνηση είχε απαγορεύσει τις απεργίες. Μια τέτοια μαζική κινητοποίηση των εργαζομένων στα εργοστάσια είχε να παρουσιαστεί πολλά χρόνια . Το μήνυμα ήταν σαφές: “δεν είμαστε κρέας για το σφαγείο!” Μετά από μερικές ημέρες σκόρπιων και έκτακτων απεργιών, η κυβέρνηση συγκάλεσε σε διαπραγμάτευση όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Το αποτέλεσμα ήταν να αναγραφούν σε ένα κατάλογο όλες οι δραστηριότητες που θεωρούνταν “απαραίτητες” και που θα παρέμεναν ανοικτές, με την προϋπόθεση να τηρούν τους κανόνες ασφαλείας που προβλέπονταν στα προηγούμενα διατάγματα (απόσταση τουλάχιστον ενός μέτρου μεταξύ των εργαζομένων, απολυμάνσεις του εργασιακού περιβάλλοντος, κλπ.).
Κάθε επιμέρους τομέας πήρε τα προβλεπόμενα μέτρα αλλά υποθέτουμε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έχει αλλάξει πολύ η κατάσταση για την ασφάλεια των εργαζομένων. Αυτή την πρώτη συμφωνία την ακολούθησαν δύο ακόμη, στην προσπάθεια της κυβέρνησης να αποτραπούν φαινόμενα ανυποταξίας των εργαζομένων. Τα αποτέλεσμα αυτών συναντήσεων ήταν μια περαιτέρω μείωση των κατηγοριών που θεωρούνται “αναγκαίες”. Να τονιστεί εδώ η στάση της ένωσης βιομηχάνων που πάντα πίεζε στο να παραμείνουν ανοιχτά όσο το δυνατών περισσότερα εργοστάσια και ο ρόλος του ειρηνοποιού που έπαιξε το συνδικάτο για να αποτρέψει τις συγκρούσεων, υπογράφοντας σκάρτες συμφωνίες (εμβληματικό είναι το κάλεσμα και η ταυτόχρονη ακύρωση της απεργίας της 25ης Μαρτίου από τις CGIL, CISL και UIL) και το γεγονός ότι πολλές επιχειρήσεις κατάφεραν να μπουν στις υπουργικές αποφάσεις χαρακτηρίζοντας τις δραστηριότητές τους ως άκρως αναγκαίες παραμένοντας έτσι σε λειτουργία.
Η δυσαρέσκεια όμως συνεχίστηκε μεταξύ εκείνων που αναγκάζονταν να πηγαίνουν για δουλειά, πρωτοστατώντας σε αυτές τις διαμαρτυρίες – όπως συμβαίνει εδώ και περίπου ένα χρόνο στην Ιταλία – στον τομέα της υλικοτεχνικής υποδομής του ανεφοδιασμού και μεταφορών (logistica).Είναι σημαντικό να σημειώσουμε πώς η υψηλή συγκέντρωση των ανθρώπων στους χώρους εργασίας παρατηρήθηκε όχι μόνο όσον αφορά τα εργοστάσια αλλά και στον τομέα των υπηρεσιών, για παράδειγμα στα κέντρα τηλεφωνικών υπηρεσιών που έγιναν και σημεία πολλών διαμαρτυριών αυτές τις εβδομάδες.
2) Στην Ελλάδα, η συντονισμένη υποβάθμιση της δημόσιας υγείας, ως προϋπόθεση για την επιζητούμενη ιδιωτικοποίηση της, εκφράζεται μέσω της περικοπής δαπανών, των απολύσεων, το κλείσιμο νοσοκομείων και την έλλειψη βασικού ιατροτεχνικού εξοπλισμού. Σήμερα, γίνεται ξεκάθαρο πως αυτές οι πολιτικές οδηγούν στην αδυναμία αντιμετώπισης της πανδημίας και στην αύξηση των θανάτων. Πως εκφράζεται η αντίστοιχη πολιτική του Ιταλικού κράτους απέναντι στην δημόσια υγεία, ποια είναι σήμερα η κατάσταση στα δημόσια νοσοκομεία και κάτω από ποιες συνθήκες αντιμετωπίζουν οι γιατροί την πανδημία;
Για να περιγράψουμε την κατάσταση του Εθνικού συστήματος υγείας στην Ιταλία και τις διαδικασίες ιδιωτικοποίησης που θεσπίστηκαν τα τελευταία χρόνια θα χρειαζόταν μια εξειδικευμένη ανάλυση για την οποία δεν έχουμε τον τρόπο ούτε και τις ανάλογες αναλυτικές γνώσεις. Αυτό που αρχίσαμε να κάνουμε αυτές τις ημέρες είναι μία επαγωγική δουλειά: ξεκινώντας από αυτή την επιδημία και εξετάζοντας εάν η ανάπτυξή της και οι επιπτώσεις της, σωματικές και κοινωνικές, οφείλονται στη δομή του νοσοκομειακού και υγειονομικού συστήματος στην Ιταλία. Πρόκειται για ένα πολύ περίπλοκο ζήτημα ακόμα και από μία αμιγώς πολιτική και επαναστατική άποψη: πώς μπορούμε να αναλύσουμε το πρόβλημα χωρίς να “πέσουμε” σε μία σχεδόν κρατική λογική; Χωρίς να αναπολούμε μία φαντασιακή επιστροφή στο παρελθόν όταν το κράτος πρόνοιας δούλευε καλύτερα; Αυτές είναι ριζοσπαστικές ερωτήσεις όχι μόνο λόγω του ριζοσπαστικού πεδίου της σύγκρουσης που θα έπρεπε να θέτουν στο τραπέζι αλλά επειδή σκάβουν μέχρι τη ρίζα μιας επαναστατικής πρότασης. Πώς να επιτεθούμε και να καταστρέψουμε αυτόν τον κόσμο πού είναι πιστός στον καπιταλισμό, στην αστικοποίηση, στο εκβιαστικό δίλημμα «μισθός ή υγεία» στη λεηλασία των πόρων ενώ ακόμα δεν έχουμε ιδέα πώς να οικοδομήσουμε και να οργανώσουμε τον νέο κόσμο μέσα από τις στάχτες του; Στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι δυνατό να υποθέσουμε μια πορεία που αναπτύσσει συστήματα φροντίδας πέραν εκείνων στα οποία ζούμε ενώ ταυτόχρονα επιτιθόμαστε στο κράτος και προσπαθούμε να υποστούμε όσο το δυνατόν λιγότερα τα μέτρα αναδιάρθρωσης που εφαρμόζονται στο κράτος πρόνοιας, τα οποία στην πραγματικότητα, μας αναγκάζουν τώρα, να μειώσουμε δραστικά την ποιότητα της ζωής μας;
Για να προχωρήσουμε σε μία απλούστερη και πιο άμεση επισκόπηση των προβλημάτων που βρίσκουμε στη δημόσια υγεία στην εποχή του κορονοϊού μπορούμε να ξεκινήσουμε από ένα εμφανέστατο δεδομένο που εκφράζεται πολύ ξεκάθαρα και από τα λόγια των γιατρών στο νοσοκομείο του Μπέργκαμο (μία από τις πλέον πληγείσες επαρχίες της επιδημίας). Το ότι έχει συγκεντρώσει νοσοκομειακές μονάδες χωρίς την ενίσχυση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης κατοίκων δημιουργεί μια αλυσιδωτή επίδραση στην ανάπτυξη της μετάδοσης. Όχι μόνο πολλά νοσοκομεία πασχίζουν να αναδιαρθρώσουν τα τμήματά τους, για παράδειγμα δημιουργώντας ελεύθερες ζώνες (τμήματα) από covid 19 έτσι ώστε να αποφεύγεται, ασθενείς με άλλα νοσήματα ή άλλου είδους επείγοντα περιστατικά να έρχονται σε επαφή και να μολύνονται και αυτοί με τη σειρά τους. Αλλά οι δομικές δυσκολίες αντιθέτως έχουν καταστήσει τα νοσοκομεία ένα “προνομιούχο” όχημα μετάδοσης. Εάν μπείτε σε ένα νοσοκομείο, με διαφορές φυσικά από τμήμα σε τμήμα, έχετε καλές πιθανότητες να κολλήσετε τον κορονοϊο.
Tο υγειονομικό προσωπικό εργαζόταν σε όλο το πρώτο στάδιο της επιδημίας και συχνά ακόμα και σήμερα χωρίς τις απαιτούμενες προφυλάξεις και χωρίς εξοπλισμό ατομικής προστασίας. Αυτό έχει σαφώς, δύο ολέθριες συνέπειες.
Αφενός, όπως έχει ήδη ειπωθεί σχετικά με τη νοσοκομειακή συγκεντροποίηση, οι γιατροί και νοσηλευτές καθίστανται δυνητικοί φορείς του ιού, αφετέρου όταν το υγειονομικό προσωπικό που ήταν θετικό στον covid 19 έπρεπε να τεθεί σε καραντίνα, παρουσιαζόταν αμέσως μια έλλειψη στην αντικατάστασή του. Αυτό οδήγησε τις τοπικές αρχές να τοποθετήσουν στην πρώτη σειρά για παράδειγμα, νοσοκόμους που δεν έχουν λάβει μια επαρκή εκπαίδευση σχετικά με αυτό το συγκεκριμένο πρόβλημα, με αποτέλεσμα να προκύπτει μειωμένη ικανότητα στην θεραπεία και την προσωπική τους προστασία.Θα πρέπει να τονιστεί, ότι όσο αφορά τους υγειονομικούς λειτουργούς και το νοσηλευτικό προσωπικό, το σύστημα υγείας έχει μετατραπεί από καιρό σε μια διαδικασία ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών, αναθέτοντας ορισμένες λειτουργίες σε συνεταιρισμούς οι οποίοι δεν ενδιαφέρονται πάντα, να διατηρήσουν υψηλό το επίπεδο κατάρτισης των εργαζομένων, μα πάνω από όλα να μειώσουν το κόστος των υπηρεσιών. Γεγονός το οποίο έχει αντίκτυπο στις ολοένα και πιο μειωμένες αμοιβές των εργαζομένων στον τομέα της υγείας που βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα φόρτο εργασίας που συχνά είναι πολύ αγχωτικός και ειδικά σε αυτή την περίοδο της επιδημιολογικής κρίσης.
Υπάρχουν ολόκληρα γηροκομεία που είναι εγκαταλελειμμένα στη μοίρα τους, το προσωπικό εκεί εργάζεται χωρίς προφυλάξεις με κίνδυνο να μεταφέρουν τον ιό στο σπίτι τους ή να τον μεταδώσουν στα πλέον ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού. Ολόκληρα γηροκομεία, τα οποία όντας κλειστές δομές αυξάνουν τον κίνδυνο να γίνουν πραγματικές εστίες αναμετάδοσης του ιού, έχουν χτυπηθεί από τον κορονοϊό και πολλοί ηλικιωμένοι πεθαίνουν σαν τις μύγες χωρίς καν να έχουν συνυπολογιστεί στα επίσημα στοιχεία, δεδομένου ότι τα εργαστήρια δεν είναι σε θέση να παράγουν πολλά τεστ αφήνοντας στην τύχη της ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού ξεκινώντας απόαυτούς που θεωρούνται πιο αναλώσιμοι.
Ένα άλλο κρίσιμο ζήτημα είναι ο αριθμός των κλινών και του εξοπλισμού που απαιτείται για την εντατική θεραπεία, ο οποίος στην Ιταλία έχει μειωθεί κατακόρυφα με την αναδιάρθρωση του συστήματος υγείας τις τελευταίες δεκαετίες. Από την άλλη πλευρά η δυνατότητα του κράτους ναπρομηθευτεί τα απαραίτητα εργαλεία για την αντιμετώπιση της κρίσης στον τομέα της υγείας εξακολουθεί να διέπεται από τους κανόνες της αγοράς ακόμη και σε ότι φαίνεται να μοιάζει περισσότερο ως πολεμική οικονομία, με αποτέλεσμα τις καθυστερήσεις στην εμπορική διακίνηση αυτών των προϊόντων και του χρόνου παράδοσης. Είναι σαφές ότι μία ολόκληρη σειρά προβλημάτων βρίσκεται ήδη στο άμεσο παρόν αλλά και άλλες συνέπειες θα τις δούμε μεσοπρόθεσμα. Τι θα συμβεί με όλες αυτές τις εξειδικευμένες ιατρικές θεραπείες και επισκέψεις που έχουν ανασταλεί λόγω της κατάστασης έκτακτης ανάγκης του κορονοϊού (μήπως και εδώ ευθύνεται η συγκέντρωση των περισσότερων εξειδικευμένων υπηρεσιών σε μεγάλα νοσοκομειακάκέντρα;) και όλες τις εγχειρήσεις που αναβλήθηκαν; Πόσες και ποιες παράπλευρες συνέπειες θα επιφέρει στην υγεία των ανθρώπων αναγκάζοντάς τους να μπουν σε περιπέτειες με προβλήματα υγείας που θα μπορούσαν να ήταν λιγότερο σοβαρά εάν τα αντιμετώπιζαν με συνεχή θεραπεία και στον σωστό χρόνο; Πώς θα συνεχίσουν να εργάζονται οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό μετά από αυτήν την τρομερά αγχωτική περίοδο; Πώς θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το συσσωρευμένο φόρτο εργασίας που θα έχει συγκεντρωθεί μετά από αυτήν την κρίση; Θα επωφεληθούν μήπως οι ιδιωτικές κλινικές όπου όποιος έχει ακόμη την δυνατότητα, θα θελήσει να εξυπηρετηθεί σε αυτές επί πληρωμή; Χωρίς να πιστεύουμε ότι αυτή η ιστορία της επιδημίας δεν είναι κατά κανένα τρόπο στην τελική της φάση. Προς το παρόν η ανάπτυξη της μετάδοσης παρουσιάστηκε κυρίως σε ορισμένες περιφέρειες (Λομβαρδία, Πιεμόντε, Εμίλια Ρομάνια) οι οποίες είναι μεταξύ των τοπικών αυτοδιοικήσεων που στο παρελθόν είχαν περισσότερες ευκαιρίες να δαπανήσουν χρήματα και των οποίων το σύστημα υγείας είναι σε κάθε περίπτωση πιο λειτουργικό από αυτό των Περιφερειών του νότου (κι αυτό τα λέει όλα!!!).Τι θα συμβεί εάν στο εγγύς μέλλον ή σε λίγους μήνες ο ιός εξαπλωθεί με μία ανάλογη δυναμική και εκεί;
3) Η Ιταλία ήταν το πρώτο Ευρωπαϊκό κράτος που κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω της πανδημίας. Η καραντίνα στην οποία έχουν τεθεί οι κοινωνίες διεθνώς, θεωρούμε πως δεν αφορά μονάχα την προστασία της δημόσιας υγείας, αλλά και την ταυτόχρονη εμπέδωση ενός νέου τύπου κοινωνικού ελέγχου. Και σε ένα ήδη αυταρχικό/κατασταλτικό κράτος όπως η Ιταλία, τα μέτρα για την απαγόρευση της κυκλοφορίας (ακόμα και με στρατό στους δρόμους) ενδεχομένως να λειτουργούν και ως άσκηση κοινωνικής εκπειθάρχησης. Θα θέλαμε πρώτα απ’ όλα να μας περιγράψετε τις μεθόδους που επιβάλλεται η καραντίνα και εν συνεχεία να μας μιλήσετε για το κίνημα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή.
Στο επίκεντρο του κράτους έκτακτης ανάγκης που κήρυξε η ιταλική κυβέρνηση προκειμένου να αντιμετωπίσει την επιδημία του κορωνοϊού, είναι η αναγκαιότητα να αναχαιτιστεί η διασπορά του ιού με μέτρα ικανά να περιορίσουν δραστικά τις πιθανότητες συνάντησης των ανθρώπων.
Το πρωτοφανές της κατάστασης και οι προφανείς δυσκολίες των αρχών να κατανοήσουν τι ακριβώς πρέπει να κάνουν, ώθησαν την κυβέρνηση, τις πρώτες ημέρες κυρίως, να βγάζουν τον ένα διάταγμα μετά το άλλο, ενίοτε με χρονική απόσταση λίγων ημερών μεταξύ τους, καθιστώντας ακόμα πιο αυστηρά τα αμέσως προηγούμενα περιοριστικά μέτρα. Ήταν μια κατάσταση που δεν αφορούσε μόνο την κυβέρνηση της χώρας αλλά και τις κατά τόπου αρχές, περιφερειακές και δημοτικές, που συχνά προσέθεταν κι άλλες παραμέτρους στα μέτρα που ίσχυαν ήδη σε εθνικό επίπεδο. Είναι λοιπόν, δύσκολο μα έχουμε μια σαφή εικόνα του τι μπορεί κανείς να κάνει και τι όχι, από τη στιγμή που μεταξύ εκείνων που ζουν στο Τορίνο και εκείνων που ζουν στη Ρώμη μπορεί να υπάρχουν διαφορετικές απαγορεύσεις που τις αποφάσισαν οι συγκεκριμένοι δήμαρχοι ή κι οι περιφερειάρχες ακόμη. Επιχειρώντας ωστόσο, να συνθέσουμε μια εικόνα της όλης κατάστασης, μπορούμε να πούμε, ότι στην Ιταλία έκλεισαν όλα τα καταστήματα εκτός από τα σούπερ μάρκετ κι όσα πουλάνε τρόφιμα, σιδηρικά καθώς και τα φαρμακεία και μερικά μαγαζιά με ηλεκτρονικά είδη. Λειτουργούν τα ταχυδρομεία, οι τράπεζες και οι οικογενειακοί γιατροί μονάχα όμως με ραντεβού, καθώς επίσης και τα τοπικά Μαζικά Μέσα Μεταφοράς και τα τρένα, αν κι έχουν υποστεί δραστική αραίωση στα δρομολόγιά τους. Έκλεισαν και τα γραφεία των δήμων. Μπορεί να βγει από το σπίτι του για να κάνει ψώνια μονάχα ένα μέλος της κάθε οικογένειας, να βγει επίσης για λόγους δουλειάς ή κάποιας ανάγκης που θα προκύψει και μπορεί όμως να αποδειχθεί, καθώς και για να βγάλει το σκυλί του βόλτα μονάχα όμως στη γειτονιά που μένει, το ίδιο ισχύει και για τη σωματική άσκηση, αν και στην περίπτωση αυτή έχουμε τροποποιήσεις ανάλογα με την πόλη ή την περιφέρεια όπου μένει ο καθένας.Έχουμε να κάνουμε με ένα σημαντικό φαινόμενο άραγε; Δεδομένου και του μηντιακού ντελίριου κατά όσων βγαίνουν για τζόκινγκ, κατά των «έξυπνων» που βγαίνουν με «πρόσχημα» το τρέξιμο, βλέπουμε μια ξεκάθαρη απόπειρα να καναλιζάρουν μέρος της δυσαρέσκειας και της ανυπομονησίας που διογκωνόταν απέναντι στου ίδιους τους γείτονες, αποσείοντας έτσι τις ευθύνες τους για την αναποτελεσματικότητα των μέτρων που πήραν οι κυβερνώντες επιχειρώντας να αντιμετωπίσουν τη διασπορά της επιδημίας.
Το κυνηγητό σε κείνον που κάνει τζόκινγκ, φαντάζει γελοίο αν σκεφθεί κανείς την αβεβαιότητα και τη σύγχυση που έδειχνε η κυβέρνηση τη στιγμή που όφειλε να κλείσει επιχειρήσεις και εργοστάσια μες τα οποία χιλιάδες εργαζόμενοι εξακολουθούσαν να είναι εξαναγκασμένοι να συνωστίζονται χωρίς κανένα μέτρο ασφαλείας. Για να μην μιλήσομε για την κατάσταση στις φυλακές ή στα κέντρα κράτησης μεταναστών, αλλά και στα νοσοκομεία ή και στους οίκους ευγηρίας ή σε μονάδες φροντίδας για άτομα με ειδικές δεξιότητες. Η ποινή για όποιον δεν σέβεται τα μέτρα, στην αρχή ήταν μια καταγγελία για παραβίαση του άρθρου 650 (αθέτηση ειδικών μέτρων των αρχών) που προέβλεπε ποινές κράτησης εώς και 3 μήνες καθώς κι ένα πρόστιμο 206 Ευρώ. Ένα μέτρο που φαίνεται, ωστόσο ότι δεν τρόμαξε και πολύ τον κόσμο, γι΄αυτό και μετά από λίγο αντικαταστάθηκε από ένα πρόστιμο που μπορεί να φτάσει μέχρι τα 3000 Ευρώ.
Στην πλαισίωση των «συνηθισμένων» δυνάμεων της τάξης, προκειμένου να γίνουν σεβαστοί οι νόμοι αυτοί, ήρθαν να προστεθούν και οι στρατιωτικοί- μια συνεργασία που στην Ιταλία, δεν αποτελεί είδηση, μιας και είναι κάτι που βλέπουμε να συμβαίνει εδώ και δέκα χρόνια, μέσω της Επιχείρησης «Ασφαλείς Δρόμοι». Η αυστηροποίηση των μέτρων της καραντίνας κι η εντατικοποίηση των ελέγχων καθώς κι η παρουσία των δυνάμεων της τάξης στους δρόμους, φυσικά και δεν έχει να κάνει μονάχα με τις υγειονομικές απαιτήσεις στον βαθμό που αυτές είναι πραγματικές κι όχι μόνο προπαγανδιστικές όπως σε άλλες περιπτώσεις που καλό είναι να τις θυμόμαστε.
Έχοντας τους δρόμους άδειους και τόσους μπάτσους εκεί έξω, βοηθάει επίσης στην εκ των προτέρων αποτροπή της όποιας πιθανότητας να μετουσιωθεί η γενική δυσαρέσκεια για την τόσο μαζική κατ΄οίκον κράτηση όσο και για τις οικονομικές δυσκολίες που μέρα με τη μέρα εντείνονται, σε διαμαρτυρίες, διαδηλώσεις, επεισόδια κι εξεγέρσεις. Δεν είναι τυχαίο που εδώ στο Τορίνο, οι στρατιωτικοί περιπολούν μονάχα στους δρόμους μερικών προλεταριακών γειτονιών, όπως αυτή που κατοικώ εγώ- γειτονιές όπου τους περασμένους μήνες, προτού προκύψει η έκτακτη κατάσταση με τον κορωνοϊό, είχαν χαρακτηριστεί ως εκείνες με τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τη δημόσια τάξη.Ήδη αρχίζουν να φαίνονται τα πρώτα σημάδια θυμού και απελπισίας κι ολοένα διογκώνονται, όπως στο Παλέρμο, όπου μερικές μέρες πριν, σε μια λαϊκή γειτονιά, καμιά εικοσαριά άτομα αφού είχαν συνεννοηθεί στο Facebook, πήγαν σ’ ένα σούπερ μάρκετ και αποπειράθηκαν- χωρίς δυστυχώς να τα καταφέρουν- να φύγουν δίχως να πληρώσουν. Την επομένη, τα σούπερ μάρκετ του Παλέρμου κατακλύστηκαν από δυνάμεις της τάξης και τις μέρες που ακολούθησαν, η κυβέρνηση σε μια γελοία της κίνηση -μην χάσουν να κάνουν τους καλούς- ανακοίνωσε την εκταμίευση ενός ποσού για τα απαραίτητα ψώνια για όσους αντιμετώπιζαν οικονομικές δυσκολίες.
Αναφορικά με το αναρχικό κίνημα, είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς το πως πρέπει να κινηθεί σε μια στιγμή σαν αυτή. Στις δυσκολίες και στα προβλήματα που ήδη έτρεχαν, προστίθενται οι δυσκολίες που προκύπτουν μέσα από ένα κράτος έκτακτης ανάγκης και δεν μπορώ, σίγουρα, να μιλήσω με γενικούς όρους αλλά μόνο για την κατάσταση που ξέρω από κοντά.Για την αίσθηση εκείνη, μιας ισορροπίας πολύ ασταθούς σε κοινωνικό επίπεδο με τις σκέψεις μας να στοχεύουν περισσότερο στην προσπάθεια να είμαστε έτοιμοι όταν η κατάσταση θα εκραγεί. Στο μεταξύ και κυρίως σε επίπεδα γειτονιάς- γιατί το να κινηθούμε προς άλλες περιοχές της πόλης είναι δύσκολο- προσπαθούμε με κείμενα, ηχητικές παρεμβάσεις ακόμα και μέσα από τα σπίτια του ο καθένας ή και με άλλα μέσα που εφευρίσκουμε, να καταρρίπτουμε το αφήγημα των αρχών, σύμφωνα με το οποίο «όλοι είμαστε στην ίδια βάρκα».
4) Η Ιταλία έχει το δεύτερο μεγαλύτερο χρέος στην Ευρώπη μετά την Ελλάδα. Οι αναλυτές, εδώ και πολύ καιρό, μιλάνε για τον κίνδυνο ενός νέου κραχ στην Ευρωπαϊκή οικονομία λόγω της αδυναμίας να συγκρατηθεί το ολοένα και αυξανόμενο χρέος της Ιταλίας και της υπερέκθεσης του στις μεγάλες Ευρωπαϊκές τράπεζες. Η πανδημία και η κατακόρυφη συρρίκνωση της οικονομίας που επέφερε, θα εντείνουν την αποσταθεροποίηση εντός της ΕΕ και ενδεχομένως να οδηγήσουν την Ιταλία σε καταστάσεις αντίστοιχες με αυτές που ζήσαμε στην Ελλάδα το 2010 με την υπογραφή του πρώτου μνημονίου. Πως εκτιμάτε τις οικονομικές εξελίξεις στην Ιταλία και τις επιπτώσεις της μέσα στην ΕΕ το επόμενο διάστημα;
Η εικόνα που δίνουν οι οικονομικοί αναλυτές για τη χώρα μας, είναι εικόνα καταστροφής. Ήδη υπολογίζεται κάπου στο 10%, η απώλειεα του ΑΕΠ της Ιταλίας γι’ αυτόν τον χρόνο. Ο ιταλικός βιομηχανικός τομέας αποτελείται από πάρα πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ορισμένες από τις οποίες είναι ήδη καταχρεωμένες και μπορεί να φανταστεί κανείς ότι θα καταβάλουν μεγάλη προσπάθεια να σηκώσουν κεφάλι μετά από αυτό το πάγωμα στην παραγωγή.Ένα μέρος των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τριτογενή τομέα θα βρεθούν στις ακόλουθες συνθήκες: το εδώ και μήνες πάγωμα δεν θα αφήσει να πάρουν μπροστά κάποιοι τομείς- με τον τουριστικό τομέα να είναι ο πρώτος στη λίστα- και θα βρεθούν να γονατίσουν κι από την μειωμένη πια αγοραστική δύναμη που θα προκύψει στο άμεσο μέλλον. Η βασική ανησυχία της κυβέρνησης ήταν ξεκάθαρα, να προσπαθήσει να επεξεργαστεί πως θα μπορούσε να παρέχει ρευστότητα στις επιχειρήσεις (και σε δεύτερη φάση και στους καταναλωτές). Αυτές οι βοήθειες όμως δεν φτάνουν: Θα είναι απαραίτητο ένα γιγαντιαίο πλάνο, που θα περιλαμβάνει ενέσεις ρευστότητας και πάγωμα του ιδιωτικού χρέους. Είναι ήδη πολλοί αυτοί που κάνουν λόγο για ένα δεύτερο Σχέδιο Μάρσαλ. Είναι πρόδηλο ότι μια οικονομία σαν τη δικιά μας, μ’ ένα δυσθεώρητο χρέος, δε δύναται να διανοείται ότι μπορεί να βγει από την κινούμενη αυτή άμμο, δίχως μια εξωτερική βοήθεια, που θα έρχεται είτε από την ΕΕ είτε από τις ΗΠΑ (γιατί όχι και από την Κίνα;).
Όσο γράφουμε αυτές τις γραμμές, η Ιταλία κι η Γαλλία σηκώνουν τους τόνους προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τη Γερμανία, ζητώντας μια μεγαλύτερη υπευθυνότητα καθώς και αντίστοιχη βοήθεια προκειμένου να χρηματοδοτήσουν από κοινού ένα μέρος του χρέους που συσσωρεύουν τα κράτη- μέλη. Για την ώρα, οι χώρες του βορρά, έχουν ορθώσει τοίχο, φαντάζομαι ωστόσο ότι στο τέλος κάτι θα χρειαστεί να παραχωρήσουν με τον κίνδυνο ότι στην κατάσταση που έχει περιέλθει η Ευρώπη και με την πίεση της παγκοσμιοποίησης να δυναμώνει, μπορεί να φτάσει να διακυβεύεται η θεσμική της ύπαρξη ως ΕΕ. Όπως δήλωσε και η φασίστρια Μαρί Λεπέν, το πρώτο θύμα του κορωνοϊού μπορεί να είναι η ίδια η Ευρώπη. Σε κάθε περίπτωση τα δάνεια δόθηκαν ως εγγύηση μελλοντικών κερδών. Τα χρέη θα πρέπει να αποπληρωθούν και το κοινωνικό βάρος να το σηκώσουν οι πιο αδύναμοι.
5) Στην Ελλάδα, είτε με το lock down και τις απολύσεις είτε με το νέο εργασιακό καθεστώς που επιβάλει η εργοδοσία, εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι και άνεργοι, βρίσκονται σε καθεστώς επισφάλειας γύρω από την δυνατότητα κάλυψης των βασικών αναγκών τους. Θα θέλαμε να μας πείτε για την αντίστοιχη κατάσταση που επικρατεί στην Ιταλία σχετικά με τα εργασιακά, αλλά και για τις αντιστάσεις που ενδεχομένως να έχουν αναπτυχθεί από επισφαλείς εργαζόμενους και άνεργους για παύση πληρωμών σε ενοίκια, λογαριασμούς, φάρμακα και τρόφιμα.
Παρά τις επιχειρήσεις και τα εργοστάσια που μείναν ανοικτά, για τα οποία μιλήσαμε και στην αρχή αυτής της συνέντευξης, εκατομμύρια εργαζόμενοι κι εδώ στην Ιταλία είναι αναγκασμένοι να παραμείνουν στο σπίτι. Η πολιτική της κυβέρνησης προς τις επιχειρήσεις, ποικίλει τον καιρό αυτόν. Αρχικά τους υπέδειξε να δώσουν αναγκαστική άδεια στους εργαζόμενους χωρίς κάποια άμεση προοπτική και μετά από μερικές μέρες από το lockdown/καθολική απαγόρευση κίνησης, λανσάρανε το διάταγμα «Σώστε την Ιταλία». Ιδρύσανε το προσωρινό ταμείο στήριξης (δηλαδή, ένα ειδικό ταμείο στήριξης για τις επιχειρήσεις εκείνες που δεν θα είχαν δικαίωμα για ένα κανονικό ταμείο στήριξης) ένα εφ’ άπαξ ποσό για τους ελεύθερους επαγγελματίες, αναβολή στις πληρωμές των λογαριασμών ΔΕΚΟ, «πάγωμα» των εξώσεων και κάποιων φόρων όπως και των δόσεων για το δάνειο πρώτης κατοικίας καθώς και δικαίωμα στην έκτακτη οικογενειακή επιδότηση για όσους έχουν παιδιά κι ένα μπόνους για την μπέιμπι σίτερ.
Το αρχικό πρώτο διάταγμα υπέστη αρκετές τροποποιήσεις που ως σκοπό είχανε τη διεύρυνση των κατηγοριών που έχουν δικαίωμα στα έκτακτα μέτρα ελάφρυνσης. Από τις πρώτες κιόλας βδομάδες, είχαμε σημάδια γενικής δυσαρέσκειας και αγανάκτησης, ειδικά σε περιοχές της Ιταλίας όπου η μαύρη ή και παράνομη απασχόληση είναι σε ψηλά ποσοστά, για τα οποία όμως δεν είχαμε κάποια μέριμνα.Σε κάποιες πόλεις του νότου, όπως έλεγε ο Φ. είχαμε αξιοσημείωτα επεισόδια λαϊκής αγανάκτησης, όπου σε συνδυασμό με τις αξιολογήσεις των μυστικών υπηρεσιών σχετικά με σοβαρές πιθανότητες για εξέγερση κυρίως στον νότο, έκαναν την κυβέρνηση να λανσάρει αδέξια και βιαστικά, ένα πρόγραμμα για επισιτιστική βοήθεια που θα διένειμαν στις πληγείσες οικογένειες (μιλάμε βέβαια για γελοία ποσά). Στο ίδιο πλαίσιο, το υπουργείο οικονομικών προχώρησε και σε μια μελέτη για τη θεσμοθέτηση ενός εισοδήματος 500 ευρών τον μήνα για όσους θα βρίσκονταν σε κατάσταση άμεσης ανάγκης. Ένα εισόδημα που δεν θα συνδέεται με την απώλεια της μόνιμης εργασίας. Πιστεύω ότι το πρόβλημα της ανεργίας θα παραμείνει κεντρικό ακόμα κι όταν τελειώσει η «υγειονομική» κρίση.
Ο εντυπωσιακός αριθμός αιτήσεων για επιδότηση ανεργίας που σημειώθηκαν στα αμερικάνικα και βρετανικά αρμόδια γραφεία, που έγιναν ένα από τα βασικά αντικείμενα σχολιασμού την περασμένη βδομάδα, δεν είναι μόνο αποτέλεσμα του πανικού αλλά λέει πολλά και για την επερχόμενη πραγματικότητα. Το κλείσιμο πολλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων ενδέχεται να δημιουργήσει τις συνθήκες εκείνες για ένα τεχνολογικό άλμα, καθιστώντας επικερδείς τις επενδύσεις στο σταθερό κεφάλαιο. Η κρίση και οι ισχυρές ωθήσεις για αυτοματοποίηση θα μειώσουν την αναγκαιότητα για ενεργό εργατικό πληθυσμό κατά το ήμισυ. Είναι περιττό να πούμε ότι θα επαναχαραχθεί η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε κοινωνικά αποκλεισμένους και κοινωνικά ενταγμένους, μια διαδικασία που δεν θα είναι ουδέτερη παρά θα επέλθει μετά δακρύων κι αίματος.Αναφορικά με το τι γίνεται εδώ και τώρα, υπάρχουν κάποιες εμβρυακές ακόμα απόπειρες συντονισμού και συνάντησης προκειμένου να μπορέσουμε να καταλάβουμε πως θα αντιμετωπίσουμε συλλογικά τα προβλήματα (διακηρυγμένες βοήθειες που ωστόσο δεν φτάνουν ποτέ στον προορισμό τους, παύση πληρωμής των ενοικίων κλπ.).
Μερικές ομάδες αλληλεγγύης έβαλαν μπροστά κινήσεις βασικής αλληλεγγύης εντός των γειτονιών. Οι συνθήκες που καθιστούν δύσκολες τις συναντήσεις και οι περιορισμένες δυνατότητες για σχεδιασμό προπαγανδιστικών δράσεων έχουν ως αποτέλεσμα οι όποιοι σχεδιασμοί να μένουν λίγο- πολύ στα χαρτιά. Όσο για εμάς και τις γειτονιές όπου μένουμε (Πόρτα Παλάτσο, Αουρόρα και Μπαριέρα ντι Μιλάνο) θα έλεγα πως οι συζητήσεις μας είναι κοντά σε αυτές που ανέφερε κι ο σύντροφος στην ερώτηση 3. Ψάχνουμε διάφορους τρόπους για να κάνουμε προπαγάνδα και προσπαθούμε να βρούμε ποιοι μέσα από τον κύκλο γνωριμιών μας (φίλοι, συνάδελφοι, συγγενείς) αντιμετωπίζουν ή πρόκειται να αντιμετωπίσουν προβλήματα διαβίωσης ώστε να είμαστε σε επικοινωνία.
6) Εκτός από τις δεδομένες ευπαθείς ομάδες, υπάρχουν και κάποιες ακόμα που απουσιάζουν από τον δημόσιο διάλογο. Οι μετανάστες, οι άστεγοι και οι φυλακισμένοι έχουν αφεθεί παντελώς απροστάτευτοι από την πανδημία, προφανώς ως μη ‘’επωφελείς’’ κοινωνικές ομάδες για το κράτος. Θα θέλαμε να μας πείτε αν το κίνημα στην Ιταλία έχει δημιουργήσει δομές κοινωνικής αλληλεγγύης για την στήριξη αυτών των ανθρώπων, αλλά και για τους αγώνες που δίνονται αυτή τη στιγμή μέσα στις φυλακές.
Οι εξεγέρσεις στις φυλακές ξέσπασαν μόλις οι αρχές διέταξαν την παύση των συνομιλιών με τα μέλη της οικογένειας των κρατουμένων για λόγους ασφαλείας. Ένα μέτρο που έρχεται σε αντίθεση με το γεγονός ότι οι φρουροί συνέχισαν να μπαινοβγαίνουν στη φυλακή, όπως συγκρούεται και με την έλλειψη μασκών και άλλων μέσων ατομικής προστασίας και κυρίως με τονμαζικό συνωστισμό που χαρακτηρίζει όλες τις ιταλικές φυλακές. Με έναεντυπωσιακό φαινόμενο, ντόμινο σε διάστημα μια-δυο ημερών, σημειώθηκανεξεγέρσεις σε 27 φυλακές από το βορρά προς το νότο με τους κρατούμενουςνα έχουν πάρει τον έλεγχο και να έχουν καταστρέψει ολόκληρα τμήματαέχοντας σε ομηρία τους φρουρούς και σε ορισμένες περιπτώσεις να έχουνκαταφέρει ακόμα και να αποδράσουν.
Στην φυλακή της Φότζια απέδρασαν 77 κρατούμενοι αν και πολλούς από αυτούς δυστυχώς τους ξανασυλλάβανε. Η καταστολή υπήρξε ανελέητη, πολλοί κρατούμενοι δολοφονήθηκαν, πολλοίμεταφέρθηκαν χωρίς να ξέρει κανείς πού ακριβώς μεταφέρθηκαν και 12 κρατούμενοι έχασαν τη ζωή τους. Παρά τις εξεγέρσεις αυτές και τον ισχυρόκίνδυνο του να ξέσπαγαν καινούργιες, οι αρχές δεν έχουν λάβει μέτρα γιανα μειώσουν ουσιαστικά τον υπερπληθυσμό αλλά έχουν εξαγγείλει τον κατ’οίκον περιορισμό για ένα μικρό αριθμό κρατουμένων, εκείνων που τουςαπομένουν λιγότερο από 18 μήνες, προβλέποντας ωστόσο ότι όποιος έχει ένα υπόλοιπο ποινής μεγαλύτερο του ενός έτους θα μπορεί να βρίσκεται στο σπίτι του μόνο με το ηλεκτρονικό βραχιολάκι. Βραχιολάκια που επί του παρόντος δεν υπάρχουν σε επαρκή αριθμό για όλους τους κρατούμενους. Μια γιγαντιαία παρωδία που ενέχει τον κίνδυνο να αυξήσει περαιτέρω την υπάρχουσα ένταση.
Μια παρόμοια συζήτηση θα μπορούσε να γίνει για τα CPR (κέντρα κράτησης των μεταναστών προς απέλαση) στα οποία βρίσκονται κλεισμένοι οι μετανάστες οι οποίοι δεν έχουν τα απαιτούμενα έγγραφα και σε αυτή την περίπτωση είναι ακόμα πιο δύσκολο να υπάρχει ενημέρωση από το τελευταίο διάστημα. Τα κέντρα παρέμειναν ανοιχτά και συνέχισαν να φτάνουν εκεί μετανάστες από τις φυλακές ή από τις συλλήψεις κατά την διάρκεια ελέγχων της αστυνομίας στους δρόμους. Επιβλήθηκε από τον νόμο ότι θα αφαιρούνται απ’ όλους τους κρατούμενους τα κινητά τηλέφωνα, πράγμα που σε ορισμένα κέντρα, όπως για παράδειγμα στο Τορίνο συνέβαινε ήδη, χωρίς όμως αυτό να είχε επισημοποιηθεί σε νομικό επίπεδο. Προς το παρόν, πάντως, φαίνεται ότι δεν γίνονται απελάσεις δεδομένου και του παγώματος των διεθνών μεταφορών και αυτά τα κέντρα δείχνουν με ακόμη μεγαλύτερη σαφήνεια απ ‘ότι συνήθως, την πραγματική λειτουργία για την οποία έχουν φτιαχτεί, εκείνη του εγκλεισμού ενός μέρους των “παράνομων” μεταναστών για να λειτουργούν παραδειγματικά για όλους τους άλλους και έτσι να τους ωθούν να δεχτούν πιο εύκολα τις ολοένα και πιο σκληρές συνθήκεςδιαβίωσης και εργασίας. Τις τελευταίες ημέρες υπάρχουν αναφορές για διαμαρτυρίες και εξεγέρσεις σε κάποια CPR και θα δούμε τις επόμενες μέρες αν αυτές θα εξαπλωθούν.
Όσον αφορά την αλληλεγγύη, που εκδηλώθηκε από “έξω”, καταθέτοντας εδώ την, αναπόφευκτα, προσωπική μου εικόνα, γνωρίζω μια διαμαρτυρία έξω από το υπουργείο Δικαιοσύνης στη Ρώμη που πραγματοποιήθηκε τις επόμενες ημέρες μετά τις εξεγέρσεις και διάφοροι χαιρετισμοί που απευθύνθηκαν στους κρατουμένους, παρά τις δυσκολίες του να φτάσει κανείς κάτω από τις φυλακές με όλα τα μέτρα ελέγχου που εφαρμόζονταν στις πόλεις. Κινήσεις αλληλεγγύης που επέτρεψαν να συνάψουμε σχέσεις και επαφές με πολλές οικογένειες κρατουμένων, οι οποίες πιστεύω ότι θα παραμείνουν ζωντανές, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε τη δεδομένη στιγμή, και οι οποίες θα είναι σίγουρα σημαντικές εάν επαναληφθούν οι αγώνες και οι διαδηλώσεις των «μέσα».